Er was ooit ook een podcast. Klik hier

Hoera, een film met Keanu Reeves. Not! Het is ongelofelijk, maar zijn beste prestatie heeft hij toch echt geleverd in Bill & Ted's Excellent Adventure. Als er één acteur is die ze door een computersimulatie kunnen vervangen, is hij het wel. Altijd die grote koeienogen, die blik van 'wat denk jij, zit ik nu in mijn broek te schijten?' en die stem met net zoveel variatie als de sprekende klok. Je zou misschien denken dat ik een ietsepietsje jaloers ben op deze jonge, rijke, succesvolle acteur die letterlijk iedere vrouw ter wereld uit haar broekje kan krijgen en daar zou je dan ook helemaal gelijk in hebben, maar de man heeft het gewoon niet. Hij is acteur geworden op dezelfde manier als de leden van Boys 2 Men zangers: de juiste kop, een lekker lichaam en niet kwijlen als hij zijn tekst opzegt.

Nou moet ik een beetje uit gaan kijken dat ik niet in de val trap om alleen maar zure grapjes en beledigingen te verwerken in een review. Maar voor Keanu maak ik graag een uitzondering. Laurence Fishburne speelt wel weer heel aardig en de Chick Van Dienst, Carrie-Anne Moss, doet ook erg haar best.

Het verhaal leg je niet in een paar zinnen uit, maar ik ga het toch proberen. Op een bepaald moment vindt de mensheid kunstmatige intelligentie uit. Levende computers, met andere woorden. Het wordt al snel slaande ruzie tussen mens en machine, maar de transistors winnen het van de neuronen. Daarop besluit de mensheid om de aarde maar helemaal plat te bombarderen, in de hoop dat de stofwolken een zonsverduistering opleveren waar zelfs de machines aan onderdoor gaan.

Nee, ik snap het ook niet. Alsof een robot daar wakker van ligt! Hoe dan ook, de robots winnen en gaan bij gebrek aan zonnewarmte dan maar de mensheid als krachtbron gebruiken. Mensen genereren namelijk elektriciteit en warmte, dus bouwen de robots enorme krachtcentrales waarin de cellen mensen zijn, gevangen in een glazen bol met vloeistof. Hun hersenen zijn verbonden met The Matrix, een grote computer die iedereen een niet-bestaande realiteit laat zien. Anders gezegd: de mensheid heeft zelf niet door dat ze nu de familie Duracell zijn geworden en is zich niet bewust van wat er aan de hand is. Ook Thomas Anderson, in het dagelijks leven programmeur en 's nachts hacker met de bijnaam Neo, leeft in deze fantasiewereld. Overigens is het geen bijzonder leuke wereld, maar het bleek dat de mensen veel te wantrouwig werden in een simulatie waar alles pais en vree was. Neo heeft het idee dat er iets is wat Matrix heet en waarvan hij wil weten wat het is.
Zo komt hij Morpheus (Fishburne) en Trinity (Moss) tegen, die hem dat wel willen vertellen. Morpheus is ervan overtuigd dat Neo 'The One' is, iemand die het kan winnen van de Matrix.

Er zit erg veel actie en geweld in deze film. Morpheus en zijn mensen kunnen namelijk het programma van The Matrix binnendringen en dus in die nep-wereld rondlopen. Die wereld is overigens gewoon Amerika anno 1999, want dat scheelt weer in de special effects. Het enige probleem is, dat iemand die in The Matrix doodgaat, in het echt ook sterft. En dat is meteen de kapstok voor een heleboel knokken, schieten, rennen en springen. In The Matrix lopen namelijk ook een soort bewakers rond, computerprogramma's die het hebben voorzien op mensen die nieuwsgieriger zijn dan goed voor hen is. Die programma's lijken sprekend op de Men In Black: zwart pak, zwarte zonnebril, superlenig. Ze kunnen overal opduiken en zijn vrijwel niet kapot te krijgen. Een beetje goedkoop allemaal, verhaaltechnisch gesproken.

Eigenlijk weet ik niet goed wat ik hier nu mee moet. Het is een knap gemaakte film met verbijsterende speciale effecten en een origineel verhaal. Toch denk ik dat er meer uit was te halen. Waarom zou een computerprogramma alleen maar te overwinnen zijn met geweld?
In 'The Hobbit' zit Bilbo, de hoofdfiguur, op een bepaald moment in een grot. Daar komt hij Gollum tegen, een eenzaam maar gemeen wezen. Bilbo praat met Gollum en speelt uiteindelijk een spelletje met hem (raadseltjes oplossen) waarmee hij, als hij wint, zijn vrijheid koopt. Tenminste, zo schreef Tolkien het en het is een van mijn favoriete literaire passages (*). Als de Wachowski Brothers (scenaristen en regisseurs van The Matrix) zoiets hadden verzonnen was het ongetwijfeld uitgedraaid op een keiharde knokpartij. Dat hoeft dus niet altijd, wil ik maar zeggen! Niet dat ik problemen heb met geweld, maar het is altijd hetzelfde liedje in dat soort films: als er een vijand moet worden verslagen is het altijd een tot de tanden toe bewapende gek, met de zwarte band in de meest bizarre vechtsporten en de hoofdpersoon kan hem altijd verslaan. Als we dat soort scenario's nu eens aan Jackie Chan overlaten en proberen weer eens iets origineels te verzinnen? De Matrix komt wat dat betreft een eind, maar het is alsof Da Vinci halverwege de Mona Lisa zegt: "nou, de rest doe ik wel met een roller en in plaats van jouw eigen neus schilder ik zo'n rooie clownsneus erop, dat scoort vast goed."

Er is niks mis met The Matrix, zolang je hem beschouwt als een doodgewone sci-fi knokfilm. Knokken om het knokken, stoere mensen die veel pijn verdragen, ontploffingen en gevaarlijke robotjes, that's it. Niet minder, maar eigenlijk ook niets meer.

Score: 7/10
Martijn Warnas

(* de andere is de ruzie tussen Lambik en Jerom in 'De Twistende Trutschudders'. Dat je niet denkt dat ik een mietje ben ofzo.)